Strzeliste, gotyckie zamki z cegły to wybijający się element krajobrazu Mazur i sąsiadującego regionu Warmii. Ich powstanie wiąże się z wielowiekową obecnością kultury niemieckiej, ale też – tak jak w przypadku zamków w Olsztynie czy Lidzbarku Warmińskim – złotymi wiekami w historii Polski.
Wszystko zaczęło się 800 lat temu od decyzji jednego z lokalnych książąt, Konrada Mazowieckiego. Zaprosił on Zakon Niemiecki w Jerozolimie do osiedlenia się na dzisiejszych terenach północnej Polski i zatrzymania zagrożenia ze strony pogańskiego ludu Prusów.
Zakonnicy, zwani w Polsce Krzyżakami brutalnie rozprawili się z rdzenną ludnością Mazur, stawiając w okolicy liczne gotyckie zamki. W późniejszych wiekach weszli w konflikt z Polską, która w XVI wieku odzyskała dostęp do morza i zajęła region Warmii (w przybliżeniu okolice Olsztyna), przejmując we władanie niektóre z budowli.
Największym i najbardziej okazałym zamkiem pokrzyżackim jest wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO zamek w Malborku, ale także na Mazurach i Warmii znajdziecie liczne budowle, w których wyraża się skomplikowana historia tych ziem.
Poznajcie niektóre z nich!
Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie
Zamek kapituły warmińskiej to najstarsza budowla w Olsztynie, wzniesiona w XIV wieku w zakolu rzeki Łyny. W zamku urzędował Mikołaj Kopernik. Genialny astronom zarządzał tam na co dzień w imieniu polskiego króla dobrami podległego mu biskupstwa warmińskiego.
Na ścianie krużganku olsztyńskiego zamku znajduje się jedyny zachowany do dziś instrument astronomiczny wykonany przez uczonego. To tablica astronomiczna, która służyła do przedstawienia pozornego ruchu słońca w dniach bliskich równonocy wiosennej i jesiennej. Warto zobaczyć też unikatowe sklepienia kryształowe, pochodzące z ok. 1520 roku.
Obecnie w zamku działa Muzeum Warmii i Mazur.
Zamek w Lidzbarku Warmińskim
Zamek w Lidzbarku Warmińskim został wybudowany w XIV wieku jako główna siedziba biskupów warmińskich. W skład zespołu zamkowego wchodziły zamek oraz dwa przedzamcza. Piękne krużganki na dziedzińcu przypominają niektórym dziedziniec królewskiego w Krakowie, stąd budowla bywa nazywana „Wawelem Północy”.
Tutaj też bywał często Mikołaj Kopernik, mieszkający na co dzień w położonym bliżej morza Fromborku. Wielu warmińskich biskupów zaznaczyło się w dziejach Polski. Należał do nich m.in. Ignacy Krasicki – popularny pisarz doby oświecenia.
Więcej o historii budowli i regionu można dowiedzieć się w Muzeum Warmińskim, które działa w zamku. Można też zatrzymać się tu w stylowym Hotelu Krasicki, funkcjonującym w budynkach przedzamcza.
Zamek w Nidzicy
To największy zamek krzyżacki na Mazurach. Wzniesiony w XIV wieku przez wielkiego mistrza krzyżackiego nad rzeką Nidą, strzegł południowej granicy państwa zakonnego. Sąsiadujące miasteczko przez kolejne wieki owiane było złowrogą famą miejsca, w którym przeprowadzono szczególnie liczne procesy czarownic.
Po zniszczeniach II wojny światowej zamek doczekał się odrestaurowania dopiero w II połowie XX wieku. Obecnie mieszczą się w nim ośrodek kultury, muzeum i pokoje gościnne. Zarówno latem, jak i zimą organizowane są tu turnieje rycerskie.